Het tweede leven van GMC's
Brandweer
Met name in Frankrijk zijn honderden GMC's uiteindelijk brandweerwagen geworden. De Franse brandweer voerde
in de jaren 50 van de vorige eeuw namelijk een streng standaardisatieprogramma door. Dit programma behelsde
onder meer de bouw van een zware tankautospuit geschikt voor de bestrijding van bosbranden. Naast
terreinvaardigheid moesten de wagens een mobiele pomp met een capaciteit van 500 liter per minuut (10 bar)
en een watertank van 2500 liter te bezitten. Bekende Franse firma's zoals Merceron, Froger en Billard
(zie onderstaande advertenties) storten zich op het binnenhalen van contracten voor deze CCF's: Camions Citerne feux
de Forets (lourds). Als basis kozen ze meer dan duizend keer voor voormalige leger-GMC's. De fabrikanten
betrokken ze uit dumps zoals die van het Parc de Vincennes bij Parijs waar ze bij honderden waren achtergelaten
door de Amerikanen. De GMC was vanwege zijn aandrijving op alle 6 wielen bijzonder geschikt voor ruw terrein.
Zowel die met stalen als die met canvas cabinedak waren daarbij in trek. Soms verfraaiden de carrossiers
de spatborden, verlengden ze de oorspronkelijke cabines en verplaatsten ze de koplampen naar een lagere positie.
Met die verplaatsing verloren GMC's hun karakteristieke 'lampen achter grilles', maar Franse autoriteiten
vonden de oorspronkelijk positie van de lampen nu eenmaal te hoog. Toch bleven het, een enkele uitzondering
daar gelaten, onmiskenbare GMC's. Anders dan in de Nederlandse aannemerij, behielden ze alle hun originele
dorstige benzinemotoren. Kosten bij aflevering: een kleine 8000 euro per stuk. Behalve als CCF's, had de
Franse brandweer ook GMC's in gebruik als materiaalwagen, Le Roi compressor voor het aandrijven van
luchtdrukgereedschap, tankwagen, takelwagen en als mobiele commandopost. Binnen de officiele Services
Departementales d'Incindie (SDI) is de rol van de GMC sinds het midden van de jaren 80 uitgespeeld. Maar
kleine locale korpsen houden nog altijd GMC's achter de hand.
Advertenties van Merceron, Froger en Billard :
Glorie, buiten dienst stelling en sloop komen pijnlijk tot uiting in de volgende vier foto's. Bovenaan:
defile van GMC brandweerwagens tijdens 1987 brandweercongres in Saint Malo (met dank aan Maheu91); Midden en onderaan:
een veiling in het Franse district Mans, eind jaren 90 van de vorige eeuw) en, nog veel triester, een
sloopterrein in Frankrijk (met dank aan Remy Lac) .
In 2009 redde ik deze CCFL die Merceron op 10 maart 1964 afleverde aan het corps van Sauze Vaussais department Deux Sevres
(kenteken 681 FJ 79). De wagen was de laatste van een levering van zes identieke voertuigen aan SDIS 79
aan Bressuire,
Niort, Thouars, Parthenay, Saint Maixent et Melle The 981 FJ 79 diende tot eind jaren 90 om daarna bijna te worden gesloopt. Brandweerman Olivier
Camenen redde de GMC in 2000 maar verkocht hem via een tussenpersoon aan mij in 2009. Tien jaar daarna, in 2019, keerde de wagen terug
naar zijn oude eigenaar Olivier Camenen die lid is van een lokale club liefhebbers 'Le Fanal Rouge'.
Linksonder: het resultaat na mijn restauratie. Rechtsonder: het zustervoertuig
(kenteken 626 FH 79), ook uit Deux Sevres in vooralsnog wat matiger
staat (met dank aan Pierre Paitraud van http://lefanalrouge79.jimdo.com/ ).
Een collage van vergelijkbare Merceron's met verlengde cabine
Rechterfoto: een GMC uitgerust door firma Froger, eertijds behorend tot 'SDI Maine et Loire'
(met dank aan Pierre Phliponeau); linkerfoto: een materiaalwagen (met dank aan Herman Steendam).
Nog tien andere voorbeelden. De tweede foto met dank aan fotograaf Alain Lesaux
(AL BP 123 -53021 Laval Cedex, Frankrijk), de derde, vierde en vijfde met dank aan Christian Dumont, en de
zevende met dank aan Klaas Meijering
Nog een voorbeeld uit
Maine-et-Loire, foto genomen in 1976 (met dank aan Peter van der Weerden)
Goed bewaarde CCFL van Pont du Casse (collectie Arie Pieters)
Een van de fraaiste GMC-brandweerwagens met dubbele cabine is die van de Franse stad Meaux. Dat vond ook de modelautofabrikant MMT die in 1995 in aflevering 27 van het Franse blad Charge Utile bekend maakten dat ze deze wagen zouden gaan uitbrengen. Het duurde tot 2004 dat mede GMC-fan Wil Hoyer me aan het adres van MMT wist te helpen: te laat, het model bleek uitverkocht. Een jaar later kreeg ik een tip dat er toch nog een exemplaar te koop stond in het Zwiterse Interlaken. Een kennis van me in Zwitserland werd op pad gestuurd maar ook hij viste achter het net want de wagen was de dag ervoor verkocht! Via Ebay is de GMC datzelfde jaar alsnog bemachtigd, tien jaar na de foto in Charge Utile. In 2010 volgde nog een leuk toetje toen ik een oude foto kocht van de brandweerwagen van de Meaux die model gestaan heeft voor het MMT model. Daarop is goed te zien dat voor deze variant met verlengde cabine ook voor de achterste bank gewone GMC deuren gebruikt zijn: rechts een linkerdeur, links een rechterdeur. Waarom moeilijk doen als er zat deuren in de dump voor handen zijn?
Frankrijk stond niet alleen in haar keuze voor GMC's. Naast korpsen in Zweden, Duitsland, Spanje, Zwitserland, Oostenrijk en Polen, gebruikten ook Nederlandse brandweerkorpsen GMC's van het type CCKW. Op basis van diverse bronnen kom ik op dit moment uit op twaalf gemeenten (zie bijgaande tabel), dertien als we de AFKWX van Soest meetellen. Tot 2009 bestond het beeld dat elf van deze dertien Nederlandse brandweer GMC's hun leven in branden of bij sloperijen eindigden. De enige uitzondering leek de 'Oude Nevel' van de gemeente Soest die fraai gerestaureerd voortbestaat (zie voor details van dit project http://www.brandweersoest.nl ). Begin 2010, echter, redden de mannen van de brandweer Peel en Maas, post Panningen, ook hun oude GMC uit de handen van slopers. De restauratie van deze GMC is inmiddels begonnen (zie voor de voortgang http://www.brandweerhelden.nl ).
De Oude Nevel van Soest (met dank aan korps Soest).
De fraaie AFKWX van Soest die vroegtijdig door brand verwoest werd (met dank
voor de foto's aan Wim Schuitema).
Veenendaal.
Helden (links in de oorspronkelijke staat -met dank aan B. van Deelen-
en rechts bij aankomst vanaf de sloperij, voor aanvang van de restauratie -met dank aan Martijn Hoeijmakers.
Heerenveen (met dank aan Johan Pots).
Vaassen (met dank aan Vaassens Weekblad en F. Bomhof).
Harskamp (linkerfoto met dank aan Diederik van de Krol, www.brandweerharskamp.punt.nl; rechterfoto met dank aan Wim Schuitema ).
Ede (met dank aan Gerrit Lagerwerf).
Ruurlo.
Oldebroek (met dank aan Johan Pots).
Venray (of toch ooit een AFKWX i.p.v. een CCKW?); foto
rechts: het wrak na brand in 1964 (met dank aan Bert Theeuwen); foto linksonder afkomstig uit de
collectie van Adriaan Kriek.
Emmen (geen AFKWX maar een omgebouwde CCKW) met dank aan
Wim Schuitema voor foto's en informatie. De Kronenburg pomp werd door een
zelfstandige Ford V8 motor aangedreven.
